Khi nói đến xuất nhập khẩu, nhiều người thường nghĩ đến việc mua bán hàng hóa quốc tế nhập hàng về, rồi xuất hàng đi.
Nhưng thực tế, trong chuỗi hoạt động thương mại toàn cầu, còn có một mô hình đặc biệt hơn: loại hình sản xuất xuất khẩu.

Đây chính là “chiếc cầu nối” giúp hàng hóa Việt Nam tăng giá trị, nâng tầm thương hiệu, và mở rộng thị trường ra thế giới.

Đặc biệt, trong bối cảnh Việt Nam ngày càng ký kết nhiều hiệp định thương mại tự do (EVFTA, CPTPP, RCEP…), các doanh nghiệp sản xuất xuất khẩu đang có lợi thế cạnh tranh cực kỳ lớn. Vậy hãy cùng Han Exim tìm hiểu thông tin chi tiết trong bài viết dưới đây nhé!

1. Loại hình sản xuất xuất khẩu là gì?

Nói một cách đơn giản: Doanh nghiệp nhập nguyên liệu, tự sản xuất ra sản phẩm, rồi xuất khẩu ra nước ngoài.

Khác với “gia công xuất khẩu” – nơi doanh nghiệp chỉ làm theo đơn hàng của đối tác và nhận công, thì trong sản xuất xuất khẩu, doanh nghiệp tự chủ mọi thứ: từ nguyên liệu, quy trình sản xuất, đến tiêu thụ sản phẩm.

Ví dụ:

Công ty A nhập hạt cà phê từ Tây Nguyên, nhập thêm bao bì từ Thái Lan → rang xay, đóng gói tại Việt Nam → xuất khẩu sang Nhật.
=> Đây chính là loại hình sản xuất xuất khẩu.

Đặc điểm nổi bật:

- Doanh nghiệp tự mua nguyên liệu (có thể nhập khẩu hoặc mua nội địa).

- Sản phẩm cuối cùng được xuất khẩu ra nước ngoài.

- Được miễn thuế nhập khẩu nguyên liệu nếu chứng minh được hàng xuất khẩu thực tế.

- Chủ động trong sản xuất, chất lượng và thương hiệu.

2. Phân biệt “sản xuất xuất khẩu” và “gia công xuất khẩu”

Tiêu chí	Sản xuất xuất khẩu	Gia công xuất khẩu
Nguyên liệu	Doanh nghiệp tự nhập hoặc mua trong nước	Doanh nghiệp nhận nguyên liệu từ đối tác nước ngoài
Quyền sở hữu hàng hóa	Thuộc doanh nghiệp sản xuất	Thuộc bên thuê gia công
Lợi nhuận	Doanh nghiệp hưởng toàn bộ	Chỉ nhận tiền công gia công
Rủi ro	Cao hơn vì tự bỏ vốn, tự lo thị trường	Thấp hơn, vì chỉ làm theo hợp đồng
Ví dụ	Công ty dệt may Việt Nam nhập sợi → dệt vải → xuất khẩu quần áo	Công ty chỉ cắt may theo mẫu và nguyên liệu do đối tác Nhật gửi sang

Có thể thấy, sản xuất xuất khẩu mang tính chủ động và bền vững hơn, nhưng đòi hỏi doanh nghiệp có năng lực tài chính và quản lý tốt hơn.

3. Các loại hình sản xuất xuất khẩu phổ biến hiện nay

Trong hệ thống mã hải quan, loại hình sản xuất xuất khẩu được phân rõ để dễ quản lý:

Mã loại hình	Ý nghĩa
E31	Nhập khẩu nguyên liệu để sản xuất hàng xuất khẩu
E62	Xuất khẩu sản phẩm được sản xuất từ nguyên liệu nhập khẩu
E41	Nhập hàng hóa từ nội địa để sản xuất xuất khẩu
E82	Xuất hàng sản xuất xuất khẩu nhưng tiêu thụ nội địa (có thuế)

Doanh nghiệp cần khai báo đúng mã loại hình để được hưởng ưu đãi thuế và tránh rủi ro về pháp lý.

4. Quy trình thực hiện loại hình sản xuất xuất khẩu

Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu

Doanh nghiệp xác định loại nguyên vật liệu cần dùng, rồi tiến hành nhập khẩu hoặc mua trong nước.
Ví dụ: ngành dệt may nhập sợi, ngành gỗ nhập keo, sơn, phụ kiện…

Nếu nhập khẩu, doanh nghiệp khai mã loại hình E31 để được miễn thuế nhập khẩu.

Bước 2: Tổ chức sản xuất

Đây là bước quan trọng nhất:

- Thiết lập dây chuyền sản xuất, quản lý chất lượng, đảm bảo tiêu chuẩn quốc tế (ISO, HACCP…).

- Có thể sản xuất theo đơn hàng cụ thể hoặc sản xuất hàng loạt để bán ra quốc tế.

- Kiểm soát kỹ lượng nguyên liệu, tồn kho, và tỷ lệ hao hụt.

Bước 3: Hoàn thiện và xuất khẩu

Sau khi sản phẩm hoàn chỉnh, doanh nghiệp:

- Ký hợp đồng xuất khẩu.

- Làm thủ tục hải quan, khai mã E62 – “Xuất sản phẩm sản xuất xuất khẩu”.

- Đóng gói, dán nhãn, vận chuyển theo yêu cầu thị trường nước nhập khẩu.

Bước 4: Quyết toán và báo cáo

Sau khi xuất khẩu, doanh nghiệp cần báo cáo quyết toán nguyên liệu với cơ quan hải quan:

- Chứng minh lượng nguyên liệu đã dùng đúng mục đích.

- Báo cáo phế liệu, phế phẩm, hàng tồn. Nếu báo cáo sai hoặc không đúng thời hạn, có thể bị truy thu thuế và phạt hành chính.

Xem thêm: Seaway bil và Telex release hiểu đúng dùng chuẩn trong vận tải quốc tế

5. Chính sách thuế & ưu đãi cho doanh nghiệp sản xuất xuất khẩu

Miễn thuế nhập khẩu nguyên liệu

Nguyên vật liệu, linh kiện nhập khẩu chỉ để sản xuất hàng xuất khẩu sẽ được miễn thuế nhập khẩu.
Tuy nhiên, doanh nghiệp phải có:

- Cơ sở sản xuất hợp pháp tại Việt Nam;

- Máy móc, thiết bị sản xuất thực tế;

- Báo cáo quyết toán hàng năm với hải quan.

Không chịu thuế VAT đầu ra

Sản phẩm xuất khẩu không chịu thuế VAT (theo Thông tư 219/2013/TT-BTC). Điều này giúp giảm đáng kể chi phí và tăng sức cạnh tranh giá bán trên thị trường quốc tế.

Ưu đãi hoàn thuế

Nếu trong quá trình nhập nguyên liệu doanh nghiệp đã tạm nộp thuế, sau khi chứng minh hàng xuất khẩu, doanh nghiệp sẽ được hoàn thuế nhập khẩu.

6. Lợi ích của loại hình sản xuất xuất khẩu

6.1. Về kinh tế

- Tận dụng lợi thế chi phí sản xuất tại Việt Nam (lao động, đất đai, nguyên liệu).

- Tăng giá trị gia tăng so với chỉ làm gia công.

- Mở rộng thị trường quốc tế, đa dạng khách hàng.

6.2. Về thương hiệu

- Chủ động tạo sản phẩm mang thương hiệu Việt, không chỉ “làm thuê” cho nước ngoài.

- Dễ dàng đăng ký nhãn hiệu, xây dựng chuỗi cung ứng riêng.

6.3. Về chính sách

- Hưởng ưu đãi thuế nhập khẩu và VAT.

- Được khuyến khích trong nhiều chương trình hỗ trợ xuất khẩu của Nhà nước.

7. Gợi ý cho doanh nghiệp mới bắt đầu

Nếu bạn là doanh nghiệp Việt đang muốn tham gia loại hình sản xuất xuất khẩu, hãy bắt đầu với các bước sau:

- Đăng ký cơ sở sản xuất rõ ràng, có hợp đồng thuê đất, giấy phép, và chứng nhận máy móc thiết bị.

- Nắm vững mã loại hình xuất nhập khẩu (E31, E62…) để khai báo đúng.

- Đầu tư hệ thống quản lý kho – sản xuất – xuất khẩu (ERP, phần mềm hải quan).

- Tìm hiểu các chính sách thuế, hoàn thuế, báo cáo quyết toán để tránh rủi ro.

- Hợp tác với các đơn vị logistics uy tín để tối ưu vận chuyển quốc tế.

“Loại hình sản xuất xuất khẩu” không chỉ là một khái niệm trong ngành hải quan mà là chiến lược phát triển dài hạn của doanh nghiệp Việt trong thời kỳ hội nhập.

Nó giúp doanh nghiệp: Tự chủ nguyên liệu và sản xuất; tận dụng chính sách thuế ưu đãi; xây dựng thương hiệu Việt trên bản đồ thế giới.

Tuy nhiên, để làm được điều đó, doanh nghiệp cần hiểu rõ quy định pháp lý, quản lý tốt chuỗi sản xuất, và đầu tư bài bản ngay từ đầu. Nếu làm đúng sản xuất xuất khẩu chính là con đường đưa hàng Việt Nam vươn xa toàn cầu. Đừng quên theo dõi Fanpage của Han Exim để không bỏ lỡ những kiến thức hay và các kỹ năng mềm về xuất nhập khẩu nhé!

 

—————————————————————————
CLB Yêu Xuất Nhập Khẩu Hà Nội (HAN EXIM CLUB)
Đào tạo nghiệp vụ Xuất nhập khẩu & Logistics
Mobile: 0906246584 0986538963
Add: số 18 ngõ 67 Chùa Láng, quận Đống Đa, Hà Nội

Website: https://hanexim.edu.vn
Fanpage: https://www.facebook.com/giasuxuatnhapkhau
Facebook: https://www.facebook.com/lophocxuatnhapkhau